นี่คือเรื่องที่เกิดขึ้นเมื่อหลายปีก่อน …

เมื่อการสอบเสร็จสิ้นลง ในช่วงปิดเทอมนั้นเองที่โรงเรียนแห่งหนึ่งได้รับ email จาก examinations board แห่งหนึ่งว่า

“ข้อสอบ A-level วิชา Chemistry ของผู้เข้าสอบชื่อ … หายไป 4 หน้า จากความผิดพลาดของทาง examination board เองในระหว่างกระบวนการคัดแยกข้อสอบ”

คุณครูผู้ดูแลเกี่ยวกับการสอบได้อ่าน email ฉบับนั้นก็ตกใจ ว่าแล้วจะต้องทำอย่างไรต่อ จึงเลื่อนอ่านข้อความหลังจากนั้น

“เนื่องจากเราไม่สามารถนำข้อสอบส่วนที่หายไปกลับมาได้ ทางเราจะคิดคะแนนให้ผู้เข้าสอบใน 4 หน้านั้น ตามสัดส่วนที่ผู้เข้าสอบทำได้จากส่วนอื่น ๆ ของข้อสอบ ทางเราต้องขออภัยในความผิดพลาดมาในครั้งนี้ด้วย”

จริง ๆ แล้วนี่เป็นวิธีการปกติที่ examinations board ใช้ นั่นคือถ้าไม่สามารถประเมินคะแนนในบางส่วนของการสอบได้ ก็จะใช้การประเมินจากส่วนอื่น ๆ เท่าที่สามารถจะประเมินได้

การประเมินในลักษณะนี้ ส่วนใหญ่แล้วจะเกิดกับกรณีที่เราเรียกว่า Special consideration หรือการพิจารณาสำหรับเหตุสุดวิสัย ซึ่งปกติแล้วจะมีอยู่ 2 แบบคือ

  • ผู้เข้าสอบไม่สามารถเข้าสอบได้ด้วยเหตุจำเป็น
  • ผู้เข้าสอบมาสอบได้แต่อยู่ในสภาวะที่ไม่ปกติอันเกิดจากเหตุจำเป็น

เหตุจำเป็นที่ว่านั้นมีตั้งแต่การไม่สบาย ปัญหาสุขภาพเรื้อรัง รวมไปถึงความกระทบกระเทือนทางร่างกายและจิตใจบางอย่าง ซึ่งทาง examinations board ประเมินแล้วว่า เป็นเหตุที่ทำให้เข้าสอบไม่ได้ หรือเข้าสอบได้ด้วยสภาพที่ไม่สมบูรณ์

เมื่อทาง examinations board ประเมินเช่นนั้นแล้ว ก็จะทำการคิดเกรดให้จากส่วนอื่นที่พอจะทำได้ ยกตัวอย่างเช่น

  • การสอบใน papers อื่น หรือ units อื่นของวิชานั้น ๆ
  • หากไม่สามารถประเมินจากการสอบใด ๆ ได้เลย อาจประเมินจากหลักฐานบางอย่างจากการเรียนการสอน (เป็นกรณี ๆ ไป)

เพราะฉะนั้น ถ้าผู้เข้าสอบทำได้ดีแค่ไหน ในส่วนที่ได้ทำเอาไว้แล้ว ก็จะทำให้ผลสอบโดยภาพรวมออกมาดีเท่านั้น เนื่องจาก examinations board จะประเมินจากหลักฐานอื่น ๆ เท่าที่สามารถจะหามาได้

ซึ่งสำหรับกรณีของข้อสอบที่หายไปนี้ ก็ไม่ต่างกัน แม้จะไม่ใช่เหตุอันเกิดจากผู้เข้าสอบ และเป็นเหตุอันเกิดจากความผิดพลาดของ examinations board เอง แต่ก็ไม่มีวิธีไหนจะดีไปกว่า การประเมินจากหลักฐานต่าง ๆ เท่าที่พอจะทำได้ เนื่องจากการจะเอาข้อสอบที่หายไปกลับมานั้นย่อมเป็นไปไม่ได้ ครั้นจะจัดสอบใหม่เพื่อผู้เข้าสอบเพียงคนเดียวก็คงเป็นเรื่องที่ไม่สามารถทำได้

สุดท้าย เกิดอะไรขึ้นกับผู้เข้าสอบคนนี้ …

ผู้เข้าสอบคนนี้ได้เกรด A* ในวิชานั้น …

บางคนบอกว่าเขาโชคดี ทั้ง ๆ ที่ข้อสอบหายไปตั้ง 4 หน้าแต่ก็ยังได้ A* แต่จริง ๆ แล้วมันเป็นเพราะว่าเขาทำมาดีแล้วตั้งแต่ต้นต่างหาก เพราะใน units อื่น ๆ ที่เขาสอบ เขาได้คะแนนเกือบเต็มทั้งหมด หรือถ้าสุดท้าย examinations board จะมาขอดูหลักฐานการเรียนในโรงเรียนเพื่อเอาไปประเมิน ผู้เข้าสอบคนนี้ก็จะยังได้ A* อยู่ดี เพราะหลักฐานทั้งหลายนั้นสอดคล้องกับผลที่ควรจะได้ทั้งหมดว่าเขาเป็นคนที่ทำดีที่สุดเสมอต้นเสมอปลายในทุกเรื่องจริง ๆ

เรื่องนี้คงให้คำตอบกับเราทุกคนได้เป็นอย่างดีว่า ทำไมเราถึงต้องทำให้ดีที่สุดในทุกเรื่อง

เพราะถ้าเหตุสุดวิสัยแบบนี้เกิดขึ้น เราก็จะยังได้ผลลัพธ์ที่เราสมควรได้อยู่ดี เพราะเราทำทุกสิ่งทุกอย่างไว้ดีพอ

ในทางกลับกัน ถ้าผู้เข้าสอบคนนี้ไม่ได้ตั้งใจเรียนเอาไว้ และทำคะแนน units อื่นได้ไม่ดี เกรดสุดท้ายที่ได้ก็จะออกมาไม่ดีอย่างแน่นอน หรือต่อให้ข้อสอบ 4 หน้าที่หายไปนั้น เป็นส่วนของข้อสอบที่ตัวเองทำได้ดีที่สุด ก็คงจะช่วยอะไรไม่ได้ เพราะหลักฐานส่วนอื่น ๆ นั้นมันจะฟ้องอยู่ดีว่าจริง ๆ แล้วเขาไม่ได้ทำได้ดีพอเลย

เราไม่รู้หรอกครับ ว่าจะเกิดอะไรขึ้นกับชีวิต บางทีเราป้องกันเต็มที่แล้ว ความผิดพลาดหรือเรื่องสุดวิสัย ก็เกิดจากสิ่งที่เราควบคุมไม่ได้อยู่ดี

เพราะฉะนั้นแล้ว อย่าประมาทกับชีวิตนะครับ ทำให้ดีที่สุดในทุกเรื่อง

เผื่อวันหนึ่งข้อสอบหายไปบางหน้า หรือบางอย่างในชีวิตมันขาดหายไป เราจะยังไม่เป็นไร และจะยังประสบความสำเร็จได้ อย่างที่ควรจะเป็นครับ

APSthai : The Best Education In Your Own Version