อิจิโกะ อิจิเอะ : เพราะชีวิตนี้ไม่มีครั้งที่สอง

คุณพ่อคุณแม่บ้านหนึ่งถามลูกว่า พร้อมสำหรับการสอบพรุ่งนี้แล้วหรือยัง ลูกตอบว่ายังไม่พร้อมเลย เอาไว้คราวหน้าค่อยทำให้ดีก็แล้วกัน คุณพ่อคุณแม่จึงถามว่า ทำไมถึงไม่คิดจะทำครั้งนี้ให้ดี ทำไมถึงคิดจะไปทำเอาครั้งหน้า ลูกก็เลยตอบว่า มันก็เหมือนกันนั่นแหละ ยังไงก็มีโอกาสแก้ตัวอยู่ดี

จริง ๆ แล้ว โอกาสแก้ตัวในชีวิตเรานั้นมีอยู่จริงหรือไม่ ? เคยถามคำถามนี้กับตัวเองกันไหมครับ ?

อิจิโกะ อิจิเอะ (Ichigo Ichie) : ครั้งเดียวในชีวิตเท่านั้น

ในญี่ปุ่น จะมีคำพูดอยู่คำหนึ่งว่า อิจิโกะ อิจิเอะ ซึ่งแปลความหมายได้ว่าในหนึ่งชีวิตนี้เราเจอกับอะไรบางอย่างแค่ครั้งเดียวเท่านั้น ซึ่งส่วนใหญ่แล้วเขาจะเอาไว้หมายถึงกับคน ว่าเวลาเราเจอใครก็ตาม ให้ใช้ช่วงเวลานั้นกับคน ๆ นั้นให้ดีที่สุด ราวกับว่านี่จะเป็นแค่ครั้งเดียวในชีวิตที่จะได้เจอกัน และแน่นอนว่าเรื่องนี้ไม่ได้ต้องใช้กับแค่การพบเจอผู้คนเท่านั้น เหตุการณ์ต่าง ๆ ในชีวิตก็เช่นกัน ให้คิดเสมอว่านี่อาจจะเป็นครั้งเดียวในชีวิตที่เหตุการณ์นี้จะเกิดขึ้น

สิ่งที่จะสะท้อนอยู่เบื้องหลังคำพูดนี้ก็คือ สัจธรรมอย่างหนึ่งที่เรียกว่าความไม่แน่นอน เราไม่มีวันรู้อนาคต เราไม่มีทางที่จะรู้ได้ว่าคนที่เราเจอกันวันนี้ เราจะยังมีโอกาสได้เจอกับเขาอีกไหม เหตุการณ์หรือโอกาสต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับเราในวันนี้ มันจะมีทางเกิดขึ้นอีกในวันข้างหน้าหรือไม่ เราไม่มีทางรู้เลย นั่นหมายความว่าการคาดหวังว่าโอกาสหน้าค่อยแก้ตัว ครั้งต่อไปค่อยว่ากันนั้น ถือว่าเป็นความประมาทในชีวิตเป็นอย่างยิ่ง

อีกอย่างหนึ่ง ทุกสิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว มันจะกลายเป็นอดีตไปเสมอและแทบจะในทันที นั่นแปลว่าเราไม่สามารถกลับไปแก้ไขอะไรมันได้ ในเมื่ออนาคตก็คาดหวังอะไรไม่ได้ และอดีตก็กลับไปแก้ไขไม่ได้ จึงมีแค่ช่วงเวลาในปัจจุบันเท่านั้นที่เราสามารถมีชีวิตอยู่ได้อย่างแท้จริง และต้องทำให้ดีที่สุด ไม่ว่าจะกับผู้คน เหตุการณ์ หรือโอกาสใด ๆ ก็ตามที่ผ่านเข้ามา

คำถามคือ เราได้ทำในสิ่งที่เราสมควรทำที่สุดอย่างเต็มที่ในวันที่เรายังมีโอกาสแล้วหรือยังครับ ?

การสอบแก้ตัว : การสอบที่ไม่อาจแก้ไขอะไรได้

ในหลักสูตร IGCSE นั้น ถ้าเราสอบไปแล้วได้เกรดไม่ดี เราสามารถที่จะสอบใหม่อีกกี่ครั้งก็ได้ เราเรียกว่าการทำ Retake ซึ่งคำว่าทำใหม่กี่ครั้งก็ได้นั้น เป็นไปตามกติกาที่เขาตั้งเอาไว้ เด็ก ๆ หลาย ๆ คนจึงเชื่อว่าถ้าทำได้ไม่ดี ก็แค่ทำใหม่ วันนี้เราไม่พร้อม ก็ไม่เป็นไร คราวหน้าก็เอาใหม่

แต่สิ่งที่เป็นความจริงเกี่ยวกับเรื่องนี้ก็คือ เกรดจากการสอบ IGCSE ทุกครั้งของเรา จะติดเป็นประวัติของเราไปชั่วชีวิต การสอบครั้งแรกได้ C แล้วครั้งที่แก้ตัวได้ A* นั้น ไม่ได้แปลว่าเราได้เกรด A* แต่มันแปลว่าเราคือคนที่เคยได้ C แล้วกลายมาเป็น A* ในมุมมองของหลาย ๆ มหาวิทยาลัยเขาจะตำหนิว่าทำไมเด็กคนนี้ถึงไม่เตรียมความพร้อมให้ดี ทำไมเด็กคนนี้ถึงเป็นคนที่ประมาทกับชีวิต เพราะฉะนั้นความคิดที่ว่าสอบ ๆ ไปก่อนแล้วค่อยแก้ตัวนั้น สำหรับระบบอังกฤษถือว่าเป็นการแสดงความประมาทในชีวิตที่รุนแรงมาก ๆ และแน่นอนว่าถ้าเลือกได้ เขาก็จะไม่อยากพิจารณารับคนที่มีความคิดแบบนี้เข้าไปเรียนหรอกครับ

อีกหลาย ๆ เรื่องที่เราคิดไปเองว่า ครั้งหน้ายังมีโอกาส

เด็ก ๆ หลายคนเชื่อว่าสอบเก็บคะแนนในห้องเรียน ยังไงก็ยังมีคราวหน้า ครั้งนี้ไม่ต้องทำให้ดี คำถามคือ ถ้าการสอบครั้งนี้มีผลต่อ School report ด้วย เราจะทำอย่างไร คำถามคือ ถ้าการสอบครั้งหน้าจู่ ๆ ก็ถูกยกเลิกแล้วต้องใช้คะแนนสอบครั้งนี้เท่านั้น แล้วผลการเรียนของเราจะเป็นอย่างไร

เด็ก ๆ หลายคนเชื่อว่าปีนี้สอบเข้ามหาวิทยาลัยรอง ๆ ไปก่อน ปีหน้าค่อยสมัครเข้ามหาวิทยาลัยที่สูงขึ้น คำถามคือ เคยรู้ไหมว่าบางมหาวิทยาลัยไม่รับพิจารณาคนที่เคยไปเรียนมหาวิทยาลัยที่อื่นมาแล้ว คำถามคือ เคยรู้ไหมว่าบางมหาวิทยาลัยถ้าเขาเห็นประวัติย้อนหลังว่าเกรดเราเป็นอย่างไรไปแล้ว ต่อให้เราไปสอบใหม่แล้วคะแนนเราสูงขึ้นเขาก็ไม่สนใจ

เด็ก ๆ หลายคนเชื่อว่าปีนี้เรียนเหนื่อยแล้วปิดเทอมก็ควรจะพักให้เต็มที่ เดี๋ยวปีหน้าค่อยไป Summer School ค่อยไปหาที่ฝึกงาน คำถามคือ แล้วถ้าปีหน้า Summer School ดี ๆ ที่ว่า มันสมัครยากขึ้นแล้วเราพลาดโอกาสทั้ง ๆ ที่ปีนี้เรามีโอกาสมาก ๆ เราจะทำอย่างไร คำถามคือ แล้วถ้าปีหน้าที่ฝึกงานที่เขาเปิดรับปีนี้ เขายกเลิกไม่จัดปีหน้าอีก เราจะทำอย่างไร

คุณพ่อคุณแม่บางท่านเชื่อว่า โรงเรียนที่ลูกเรียนอยู่ไม่ดีเอามาก ๆ ยังไงก็ต้องย้ายแต่รอเขาโตกว่านี้อีกหน่อยก็แล้วกัน คำถามคือ ในวันที่เขาโตพอสำหรับคุณพ่อคุณแม่ โรงเรียนดี ๆ ที่จะย้ายไปนั้นจะยังสมัครได้หรือไม่ เพราะยิ่งไปสมัครเข้าชั้นปีที่สูงขึ้นก็จะยิ่งสมัครยากขึ้น คำถามคือ แล้วถ้าลูกต้องทนเรียนอยู่ในโรงเรียนที่ไม่ดีไปอีกหลายปีจนกว่าเขาจะโตพอ ถึงวันนั้นชีวิตเขามันจะพังพินาศไปแล้วเท่าไร แล้วจะแก้ไขสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วได้อย่างไร

อย่าไว้ใจอนาคตครับ และถ้าสิ่งใดเกิดขึ้นแล้วเราย่อมกลับไปแก้ไขมันไม่ได้ เพราะฉะนั้น อะไรที่ทำให้ดีที่สุดได้ในวันนี้ต้องทำให้ดีที่สุดเท่านั้นครับ

อย่าคิดว่าชีวิตนี้จะมีโอกาสให้แก้ตัว ถ้าโอกาสมันมีขึ้นมา ถือว่าเป็นโบนัส เป็นกำไร แต่ไม่ใช่สิ่งที่ควรคาดหวัง เพราะชีวิตไม่เคยมีครั้งที่สองครับ เรามีโอกาสแค่ครั้งเดียวเท่านั้นในทุก ๆ เรื่องที่เกิดขึ้นกับชีวิตของเรา

สำรวจตัวเอง วันนี้ต้องทำอะไร ทำให้ดีที่สุดแล้วหรือยัง แล้วเราจะไม่เสียใจครับ